Karol Rysz

Dyscyplina: matematyka. Specjalność: nauczanie matematyki i informatyki.

Urodził się 25 listopada 1942 r. w Zarszynie w powiecie sanockim w obecnym województwie podkarpackim. Uczęszczał do szkoły podstawowej w Zarszynie, którą ukończył w 1956 r., następnie do Liceum Pedagogicznego w Sanoku w latach 1956/57–1958/59. Po likwidacji Liceum Pedagogicznego w Sanoku w 1959 r., ostatnie dwa lata nauki kontynuował w Liceum Pedagogicznym w Gorlicach, które ukończył zdaniem matury w 1961 r. W latach 1961–1966 studiował matematykę na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej (UMCS) w Lublinie. Stopień magistra matematyki uzyskał w roku 1966 r. na podstawie pracy dyplomowej "O pewnej dokładnej metodzie rozwiązywania układów równań liniowych algebraicznych", której promotorem był prof. dr hab. Adam  B i e l e c k i¹. Tematyka pracy magisterskiej dotyczyła problemów na styku matematyki i informatyki, której początki na UMCS propagował i rozwijał weteran tworzenia zrębów informatyki w Polsce dr Światomir  Z ą b e k². W czasie studiów na Uniwersytecie uczestniczył w pierwszych wykładach i ćwiczeniach z metod numerycznych, a w ramach zajęć dodatkowych uczestniczył w pokazie w ELWRO we Wrocławiu pierwszego polskiego komputera ODRA-1000, a także UMC-1. Ten drugi komputer po usilnych staraniach pracowników i władz uczelni udało się pozyskać na wyposażenie jednej z pracowni Zakładu Metod Numerycznych UMCS w Lublinie. K. Rysz podczas pobytu w ELWRO miał możliwość wysłuchania wykładu prof. dra hab. Stefana P a s z k o w s k i e g o³ – prekursora informatyki w Polsce, w szczególności propagatora języka programowania Algol 60.      

Pracę zawodową w charakterze nauczyciela matematyki rozpoczął w 1966 r. w Liceum Ogólnokształcącym w Sokołowie Małopolskim, do którego został skierowany bezpośrednio po studiach przez Wydział Oświaty w Kolbuszowej, będący fundatorem stypendium, które pobierał w czasie studiów. W 1972 r. przeniósł się wraz z rodziną do Rzeszowa i podjął tutaj pracę w I Liceum Ogólnokształcącym im. ks. Stanisława Konarskiego, gdzie pracował do chwili przejścia na emeryturę w 2004 r.

W trakcie pracy zawodowej systematycznie podnosił i poszerzał swoje kwalifikacje pedagogiczne. I tak, w latach 1974–1975 był słuchaczem Studium Podyplomowego Informatyki organizowanego przez Instytut Kształcenia Nauczycieli w Warszawie. Po jego ukończeniu został pierwszym wykwalifikowanym nauczycielem informatyki w szkole średniej w ówczesnym województwie rzeszowskim. W liceum, w którym pracował nauczał przedmiotu „Elementy informatyki”, w ramach którego młodzież zapoznawała się z budową, zasadą działania i programowaniem komputerów. Miała też możliwość praktycznego testowania opracowywanych przez siebie programów komputerowych podczas zwiedzania rzeszowskich ośrodków obliczeniowych ZETO i ETOB.

K. Rysz współpracował od 1974 r. przez kilkanaście lat z Instytutem Matematyki Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie, gdzie prowadził zajęcia dydaktyczne ze studentami kierunku matematyka w ramach tzw. szkoły ćwiczeń. 

Uczniowie K. Rysza z I LO w Rzeszowie brali aktywny udział w Ogólnopolskiej Olimpiadzie Matematycznej, jak i w Zawodach Matematycznych organizowanych na szczeblu wojewódzkim. Na szczególne podkreślenie zasługuje niezwykłe osiągnięcie jednego z jego uczniów, który ubiegając się o przyjęcie na studia na Uniwersytecie w Oxfordzie (Wielka Brytania) na 700 zdających egzamin wstępny z matematyki uplasował się w pierwszej dziesiątce, za co K. Rysz otrzymał osobiste podziękowanie od władz tego uniwersytetu.

Oprócz matematyki zainteresowania K. Rysza obejmują:

- taniec ludowy, od wielu lat jest choreografem tańców ludowych, a także prowadzącym zespoły ludowe w Liceum Ogólnokształcącym (LO) i Miejskim Domu Kultury (MDK) w Sokołowie Młp., a także w Rzeszowie w Międzyszkolnym Ośrodku Prac Pozalekcyjnych, w I LO i MDK. Zespoły prowadzone przez niego brały udział w przeglądach folklorystycznych na szczeblach powiatowych oraz wojewódzkich, odnosząc liczne sukcesy.

- turystykę, jest pilotem wycieczek krajowych i zagranicznych. W I LO w Rzeszowie w latach 1992–1996 prowadził klasę autorską menedżerów kultury i turystyki. Uczniowie tej klasy zdobyli uprawnienia pilotów krajowych i zagranicznych.

- działalność związkową, w latach 1968–1975 był członkiem Prezydium Zarządu Okręgu Związku Nauczycielstwa Polskiego, a w r. 1980 był współzałożycielem jednego z pierwszych w szkołach średnich Koła NSZZ „Solidarność” w I LO w Rzeszowie.

Za swą działalność zawodową był wielokrotnie wyróżniany i nagradzany. W 1975 r. otrzymał nagrodę Ministra Oświaty, w latach 1977, 1980, 1990, 1995 i 1996 uzyskiwał nagrody Kuratora Oświaty w Rzeszowie, w 1986 r. został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, a w 1992 r. Medalem Komisji Edukacji Narodowej. Za działalność związkową otrzymał w 2003 r. Srebrną, a w 2010 r. Złotą Odznakę Sekcji Krajowej Oświaty i Wychowania NSZZ Solidarność za szczególne zasługi w dziedzinie oświaty i wychowania. 

K. Rysz był szanowanym nauczycielem matematyki i informatyki, uwielbiany przez uczniów, sam o młodzieży mówił: "Jest wspaniała. Wystarczy ją tylko zachęcić, by chciała się uczyć".

Zmarł 15 sierpnia 2023 r. w Rzeszowie. Został pochowany na cmentarzu komunalnym w Rzeszowie-Wilkowyi. 

________________________________________________________

¹ Adam Bielecki – polski matematyk, specjalista z zakresu analizy matematycznej i podstaw geometrii, były profesor UMCS w Lublinie.

² Światomir Ząbek – matematyk i informatyk, weteran pierwszych lat tworzenia zrębów informatyki w Polsce, głównie w Lublinie.

³ Stefan Paszkowski – polski matematyk i informatyk, jeden z prekursorów informatyki w Polsce, autor tłumaczenia na język polski specyfikacji języka Algol 60.  

Źródło:

• Opracowanie własne.   

Kilka zdjęć pamiątkowych prof. Karola Rysza

Prof. Karol Rysz w stroju ludowym.

Kanonizacja bł. Józefa Sebastiana Pelczara, biskupa, absolwenta I LO w Rzeszowie, 2002 r.

Oldboy’e w  czasie obchodów 40-lecia Zespołu Tańca Ludowego UMCS w Lublinie, 2003 r.

Karol Rysz za swoją wyróżniającą pracę zawodową i społeczną otrzymał:

• nagrodę Ministra Oświaty (1975)
• nagrody Kuratora Oświaty w Rzeszowie (1977,1980,1990,1995,1996)
• Złoty Krzyż Zasługi (1986)
• Medal Komisji Edukacji Narodowej (1992)
• Srebrną Odznakę Sekcji Krajowej Oświaty i Wychowania NSZZ Solidarność (2003)
• Złotą Odznakę Sekcji Krajowej Oświaty i Wychowania NSZZ Solidarność (2010)

Opracowali: Zbigniew Suraj we współpracy z Karolem Ryszem