Jan Krempa

Dyscyplina: matematyka. Specjalność: algebra i teoria liczb.

Urodziłem się w Woli Mieleckiej w lutym 1940 r., powiat mielecki, obecnie województwo podkarpackie. Gospodarstwo rodziców nie zapewniało utrzymania rodzinie. Ojciec musiał więc dorabiać. Miał talent do prac ręcznych, ale nie miał żadnego formalnego wyksztalcenia. Tylko przez jeden semestr był  na Uniwersytecie Ludowym w Gaci koło Przeworska. Miał wielki szacunek dla szkoły i uczenia się. Ja od urodzenia miałem tak duże problemy ze wzrokiem, że nie nadawałem się do nauczania w trybie standardowym. Nauczycielki z naszej wiejskiej szkoły wyszukały adres Zakładu dla Niewidomych w Laskach koło Warszawy. Trafiłem tam w sierpniu 1946 r. Tam próbowano umieścić mnie w przedszkolu. Zaprotestowałem na wszelkie dostępne sposoby. Ja chciałem iść do szkoły. Udało się. Od tego czasu przyjeżdżałem do domu tylko na wakacje. W ich trakcie codziennie pasłem krowy, a w żniwach uczestniczyłem przy obsłudze powróseł. Moj kontakt ze środowiskiem słabł, a  moja gwara nie była już naturalna. Nie wychodziły mi też próby czynności gospodarskich. Zostało więc poszukanie szans 'w mieście'.

Po ukończeniu szkoły podstawowej zostałem przyjęty w 1953 r. do zasadniczej szkoły zawodowej w Laskach. Szkołę ukończyłem w 1956 r. jako wykwalifikowany tkacz z dyplomem mistrzowskim. Wziąłem aktywny udział w przygotowaniach do utworzenia spółdzielni, która faktycznie powstała w Warszawie, w październiku 1956 r. Zamieszkałem wraz z kolegami w bardzo ciasnym hotelu robotniczym. Maturę uzyskałem w 1959 r. w Pierwszym Liceum Korespondencyjnym w Warszawie. Z czasem stało się dla mnie jasne, że z powodów zdrowotnych muszę porzucić swój zawód, a nie miałem predyspozycji do stania się etatowym działaczem spółdzielczym. Zacząłem więc myśleć o studiach matematycznych dziennych, żeby uzyskać możliwie wysokie kwalifikacje. Na wsparcie materialne rodziny nie miałem szans. To często ja pomagałem domowi, np. w pokryciu kosztów elektryfikacji w 1959 r., którą wieś  przeprowadziła na własny koszt.  Zacząłem jednak  odkładać na przyszłe studia. W 1963 r. zdecydowałem się wystartować na matematykę na Wydziale Matematyki i Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego. Egzaminy wstępne zdałem i zostałem przyjęty na studia. Po ukończeniu II roku należało wybrać specjalność. Zachęcony przez władze Instytutu Matematyki wybrałem specjalność teoretyczną. Jako specjalność szczegółową wybrałem algebrę. Zgłosiłem się więc do kierującego Katedrą Algebry i Teorii Liczb, prof. Andrzeja Mostowskiego¹. On zasugerował mi pisanie pracy magisterskiej u dra hab. Adama Sulińskiego.  Pod  opieką  pana Sulińskiego napisałem też rozprawę  doktorską, obronioną w 1971 r. w Instytucie Matematycznym  PAN w Warszawie, gdzie przez 3 lata bylem doktorantem. Jako doktorant podejmowałem na UW rożne formy pracy dydaktycznej. W międzyczasie zreorganizowano Instytut Matematyki UW. Od 01.10.1971 r.  pracowałem w IM UW jako nauczyciel akademicki na kolejnych stanowiskach, ale już w Zakładzie Algebry i Teorii Liczb kierowanym przez pana Sulińskiego. Zachowałem jednak przyjazne relacje z prof. Mostowskim, aż do jego przedwczesnej śmierci. Pan Suliński wypromował po mnie jeszcze kilkoro doktorantów. Najwybitniejszy to prof. dr hab. Edmund Puczyłowski. W 1979 r. uzyskałem stopień doktora habilitowanego na Wydziale Matematyki, Informatyki i Mechaniki UW, a w 1990 r. zostałem mianowany profesorem. Od 1981 r. kierowałem przez wiele lat Zakładem Algebry i Teorii Liczb  w  Instytucie Matematyki UW. Stale zabiegałem o poszerzanie i aktualizacje tematyki badawczej, usamodzielnianie młodszych pracowników i wspieranie współpracy międzynarodowej. Wypromowałem na Wydziale Matematyki, Informatyki i Mechaniki UW pięcioro doktorów, z których troje już jakiś czas temu uzyskało habilitacje i dalsze awanse naukowe.

Opublikowałem łącznie ponad 70 prac naukowych. Wobec trudności związanych z pisaniem i czytaniem nie uczestniczyłem zbyt aktywnie w pisaniu skryptów, podręczników i monografii. Pewne swoje wyniki przekazałem do wykorzystania innym autorom.

Przez cały czas działalności na UW brałem czynny udział w pracach organizacyjnych, raczej unikając funkcji kierowniczych. Działałem też w Oddziale Warszawskim PTM i w Polskim Związku Niewidomych. Pełniłem w tych organizacjach różne funkcje. W całej mojej działalności pomagało mi wielu życzliwych ludzi, wolontariuszy, współpracowników i żona. Jestem im za to bardzo wdzięczny.  

Od 2011 r. jestem emerytem, ale w miarę możliwości uczestniczę w życiu naukowym Zakładu i jego matematycznego otoczenia. 

Profesor Jan Krempa zmarł 3 lutego 2023 r. w Warszawie. Został pochowany na cmentarzu w Pyrach przy ul. Farbiarskiej 30. 

______________________________________

¹Andrzej Mostowski (1913–1975) – polski matematyk zajmujący się głównie podstawami matematyki, przedstawiciel warszawskiej szkoły matematycznej. 

Opracował: Jan Krempa we współpracy z Zbigniewem Surajem

A. Artykuły naukowe: 

1. Strong Radical Properties of Alternative and Associative Rings, J. Algebra 17(1971) 369-388 (z N. Divinsky and A. Sulińskim).
2. Rings in Which Ideals Are Annihilators, Fund. Math. 76(1972) 95-107 (z M. Jaegerman)
3. Logical connections Between Some Open Problems Concerning Nil Rings, Fund. Math. 76(1972) 121-130.
4. On Radical Properties of Polynomial Rings, Bull. Acad. Polon. Sci. 20(1972) 545-548.
5. Radicals of Semigroup Rings, Fund. Math. 85(1974) 57-71.
6. Radicals of Metaideals, Bull. Acad. Polon. Sci. 22(1974) 359-365 (z E. Stankiewiczem).
7. Theory of Radicals in Self-dual Categories, Bull. Acad. Polon. Sci. 22(1974) 367-373 (z B. Terlikowską).
8. On the Jacobson Radical of Polynomial Rings, Bull. Acad. Polon. Sci. 22(1974) 887-890.
9. Lower Radical Properties for Alternative Rings, Bull. Acad. Polon. Sci. 23(1975) 139-142.
10. On Epimorphisms in the Category of All Associative Rings, Bull. Acad. Polon. Sci. 23(1975) 1153-1159 (z A. Bulaszewską).
11. On Semigroup Rings, Bull. Acad. Polon. Sci. 25(1977) 225-231.
12. Rings in Which Annihilators Are Ideals and Their Applications to Semigroup Rings, Bull. Acad. Polon. Sci. 25(1977) 851-856 (z D. Niewieczerzał).
13. The Jacobson Radical of Certain Group and Semigroup Rings, Bull. Acad. Polon. Sci. 26(1978) 963-967 (z A. Sierpińską).
14. On Semisimplicity of Tensor Products, in: Ring Theory, Proceedings of 1978 Antwerp Conference Marcel Dekker Inc. NY 1979 105-122.
15. On Passman’s Problem Concerning Nilpotent Free Algebras, Bull. Acad. Polon. Sci. 27(1979) 645-648.
16. Special Elements in Semigroup Rings, Bull. Acad. Polon. Sci. 28(1980) 17-23.
17. Semilocal, Semiperfect and Perfect Tensor Products, Bull. Acad. Polon. Sci. 28(1980) 249-256 (z J. Oknińskim).
18. On Invariant Subspaces of Locally Finite Derivations, Bull. London Math. Soc. 12(1980) 374-376.
19. Simple Subrings of Algebras Over Fields, Proc. Amer, Math. Soc. 81(1981) 511-512.
20. Isomorphic Group Rings with Nonisomorphic Commutative Coefficients, Proc. Amer. Math. Soc. 83(1981) 459-460.
21. Isomorphic Group Rings of Free Abelian Groups, Canad. J. Math. 34(1982) 8-16.
22. Homomorphisms of Group Rings, in: Banach Center Publications vol. 9 PWN Warszawa 1982 233-255.
23. On Radicals of Graded Rings, Comm. in Algebra 10(1982) 1849-1854 (z E. Jespers I E. R. Puczyłowskim).
24. “RG Is Nil implies R Is Nil” Is Equivalent to the Koethe Conjecture Houston, J. Math 9(1983) 177-180 (z J. W. Fisher).
25. F-computable Numbers, Seminarberichte, Humboldt Universität, Berlin 1983, 24-39 (z A. Pettorossi i A. Skowronem).
26. On Algebraic Derivations of Prime Rings in: Methods in Ring Theory, D. Reidel Publ. Company 1984, 211-229 (z J. Matczuk).
27. On the Composition of Derivations, Rend. Circolo Mat. di Palermo 33(1984) 441-455 (z  J. Matczuk).
28. Radicals and Derivations of Algebras, in Coll. Math. Soc. Janos Bolyai vol. 38(1985) 195-227.
29. Group Rings Which Are Jacobson Rings, Arch. Math. 44(1985) 20-25 (z J. Oknińskim).
30. The Brown McCoy Radical of Semigroup Rings of Commutative Cancelative Semigroups, Glasgow Math. J. 26(1985) 107-113 (z E. Jespers i P. Wauters).
31. On rings whose number of centralizers of ideals is finite, Rend. Circolo Mat. di Palermo 35(1986) 349-363 (z K. Kishimoto i A. Nowickim).
32. Coefficient Rings of Multidimensional Torus Extensions, J. of Algebra 105(1987) 60-75.
33. Gelfand-Kirillov Dimensions of a Tensor Product, Math. Z. 194(1987) 487-494 (z J. Oknińskim).
34. A Note on Indecomposable Modules, Rend. Circolo Mat. di Palermo 37(1988) 100-108 (z S. Jondrup i D. Niewieczerzał).
35. Unit Groups and Commutative Ring Extensions, Comm. in Algebra 16(1988) 2349-2361.
36. On identities of cancelative semigroups, in: Proc. of 1989 Novosibirsk Conference, Contemporary math. vol. 131 (part 3) AMS 1992, pp 125-133 (z O. Macedońską).
37. On homogeneous mappings of modules, Contributions to General Algebra 8, (G Pilz ed.) Hölder-Pichler-Tempsky, Wien 1992, pp 123-135 (z D. Niewieczerzał).
38. On finite generation of unit groups for group rings, in: “Groups ’93 Galway/St Andrews”, vol. 2, Campbell C.M. Hurley T.C. Robertson E.F. Tobin S.J. & Ward J.J. (eds), London Math. Soc. Lecture Note 212, Cambridge University Press, Cambridge 1995, pp 352-367.
39. On uniform dimension of lattices, Contributions to General Algebra vol. 9, (G. Pilz ed.) Verlag Hölder-Pichler-Tempsky, Wien 1995, pp 219-230. (z B. Terlikowską-Osłowską).
40. Rings with periodic unit groups, in: “Abelian groups and modules”, Alberto Facchini and Claudia Menini (eds.), Kluwer Academic Publishers, Dordrecht 1995, pp 313-321.
41. Rings with Noetherian groups of units, in: “Infinite groups 94”, F. de Giovanni i M.L. Newell (eds.), Walter de Gruyter & Co., Berlin 1996, pp 129-139.
42. On global solutions of translation equations, Demonstratio Mathematica 29(1996), 673-676.
43. Some examples of reduced rings, Algebra Colloqium 3(1996), 289-300.
44. Some examples of indecomposable modules, in: “Nearrings, Nearfields and K-loops”, G. Saad & M.J. Thomsen (eds.), Kluwer Academic Publishers, Dordrecht 1997, pp 295-299.
45. On a problem of Brian Hartley and some related questions, Math. Studii, 8(2) (1997), 171-175.
46. Rings with periodic groups of units II, in: “Groups St Andrews 1997 in Bath II”, Campbell C.M., Robertson E.F., Ruskuc N. & Smith G.C. (eds.), LMS Lecture Note Series 261, Cambridge University Press, Cambridge 1999. pp 503-511.
47. On reduced rings and number theory, Annales Mathematicae Silesianae 12(1998), 23-29.
48. On free subgroups of units in quaternion algebras, Colloq. Math. 88(2001), 21-27.
49. On uniform dimensions of finite groups, Colloq. Math. 89(2001), 223-231 (z A. Sakowicz).
50. Groups of p-automorphisms for finite p-groups, Publ. Math. Debrecen 61(2002), 495-509  (z I. Malinowską).
51. On a characterization of infinite cyclic groups, Publ. Math. Debrecen 63(2003), 249-254  (z C. Bagińskim).
52. On free subgroups of units in quaternion algebras II, Colloq. Math. 97(2003), 29-32.
53. On uniformity in lattices of subgroups, Advances in Group Theory 2002 (Proceedings of the Intensive Bimester Dedicated to the Memory of Reinhold Baer), F. de Giovanni & M.L. Newell (eds.), Aracne, Roma 2003, pp 71-84.
54. On lattices, modules and groups with many uniform elements, Algebra and Discrete Mathematics, 3(2004), 75-86.
55. Using the Frattini subgroup and independent generating sets to study RWPri geometries, Współautorzy: Claude Archer i Philippe Cara. Beiträge Algebra Geom. 46(2005), 169-177.
56. On finiteness conditions for subalgebras with zero multiplication, Colloq. Math. 102(2005) 123-135.
57. On nil-algebras and an invariant of fields, Tatra Mountain Math. Publ. 32(2005), 63-70.
58. Open problems in Radical theory (ICOR-2006) ALGEBRA AND DISCRETE MATHEMATICS Tom 3 r. 2007, str. 15-17 (z B. Gardner i R. Wiegandt).
59. On Kurosh-Amitsur radicals of finite groups, Analele Stiintifice ale Universitatii “Ovidius”, Constanta, Seria Matematica, 18(2)(2010), 73-90 (z Izabelą Agatą Malinowską).
60. Some examples of affine monoid algebras, Comm. Algebra 40(2012), 98-103 (z Janem  Oknińskim).
61. On lattices of radicals in the class of all finite groups, Bull. Austral. Math. Soc. 86(2012), 495-505 (z Izabelą Agatą Malinowską).
62. On identities in algebras, in “14th International Workshop for Young Mathematicians, Algebra”, pp 53–64, Institute of Mathematics, Jagiellonian University, Kraków 2012.
63. On some invariants of finite groups, International Journal of Group Theory 2(1), (2013), 109-115 (z Agnieszką Stocką).
64. On rings with finite number of orbits, Publicacions Matemàtiques 58(1) (2014), 233–249, (z Małgorzatą Hryniewicką).
65. On some sets of generators of finite groups, J. Algebra 405(2014), 122-134 (z Agnieszką Stocką).
66. Corrigendum to “On some sets of generators of finite groups”, J. Algebra 408(2014), 61-62 (z Agnieszką Stocką).
67. On finite number of conjugacy classes in groups, Comm. Algebra 42(12) (2014), 5170-5179 (z Olgą Macedońską i Witoldem Tomaszewskim).
68. On sets of pp-generators of finite groups, Bull. Aust. Math. Soc. 91(2) (2015), 241-249  (z Agnieszką Stocką).
69. On lattices of annihilators, in: Contemporary Mathematics 634, 189–196, AMS 2015, (z Małgorzatą Jastrzębską).
70. On generating sets of finite algebras, Demonstratio Mathematica 48(4) (2015), 553-560  (z Agnieszką Stocką).
71. Lattices of annihilators in commutative algebras over fields, Demonstratio Mathematica 48(4) (2015), 545-552 (z Małgorzatą Jastrzębską).
72. Addendum to ‘On sets of pp-generators of finite groups’, Bull. Aust. Math. Soc. 93(2) (2016), 350–352 (z Agnieszką Stocką).

B. Preprinty nie publikowane później jako prace:

1. Finitely Generated Groups of Units in Group Rings, preprint of the Institute of Math. Warsaw University, Warsaw 1985.
2. Graded Radical Theory, preprint of the Institute of Math. Warsaw University, Warsaw 1987 (z B. Terlikowską-Osłowską).
3. Rings with periodic groups of units, (notes for a talk on Burnside Day); (text is avaliable on http://www.bath.ac.uk/~masgcs/gps97/

C. Prace po polsku:

1. Elementy logiki, teorii mnogości i algebry, WNT Warszawa 1977 (z B. Mazbic-Kulmą).
2. Pierścienie Grupowe, Wiadomości Matematyczne 28(1990) 137-148 (z Z. Marciniakiem).
3. Adam Suliński (1928 - 1997). Wiadomości Matematyczne 33(1997), 209-212. (z E. R. Puczyłowskim).
4. Zbigniew Marciniak, Wiadomości Matematyczne 51(2015), 132-135.

D. Wyniki naukowe zawarte w publikacjach innych autorów:

1. G.M. Bergman, Radicals, tensor products, and algebraicity, Israel Mathematical Conference Proceedings, 1(1989), The Weitzmann Science Press of Israel, 150-192.
2. S. Jackowski, Z.S. Marciniak, Group automorphisms inducing the identity map on cohomology, J. Pure Appl. Algebra 44(1987), 241-250.
3. Jan Okniński, Semigroup algebras, s. 25.