Jan Stefan Mikusiński

Dyscyplina: matematyka. Specjalności: analiza funkcjonalna, teoria dystrybucji, teoria zbieżności,  teoria operatorów.

Urodził się 3 kwietnia 1913 r. w Stanisławowie (obecnie Iwano-Frankiwsk, Ukraina) w rodzinie nauczycielskiej. W latach 1923-1928 uczęszczał do Gimnazjum Humanistycznego im. Paderewskiego w Poznaniu, a następnie do Gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczego im. Bergera (1929-1932) w tym samym mieście. Studia ukończył w 1937 r. na Uniwersytecie Poznańskim, uzyskując stopień magistra matematyki. Po ich ukończeniu podjął pracę na Uniwersytecie Poznańskim, gdzie pracował do 1939 r. na stanowisku starszego asystenta. W latach 1936-1945 przebywał w Zakopanem i Krakowie. W tym czasie uczestniczył w tajnych seminariach prof. Tadeusza Ważewskiego z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Brał także udział w tajnym nauczaniu, za co został przez władze okupacyjne dwukrotnie aresztowany.

Po zakończeniu wojny podjął pracę dydaktyczną i naukową na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie w 1945 r. uzyskał stopień doktora filozofii po obronie rozprawy „Sur un probléme d`interpolation pour les inteégrales des équations diférentielles linéaires”, której promotorem był prof. T. Ważewski. Rok później habilitował się na Uniwersytecie Marii Skłodowskiej-Curie i tu w roku 1947 uzyskał nominację na profesora nadzwyczajnego. W latach 1948-1955 pracował na Uniwersytecie Wrocławskim jako profesor nadzwyczajny, a od 1955 r. też na Uniwersytecie Warszawskim. Jednocześnie pracował w Państwowym Instytucie Matematycznym (późniejszym Instytucie Matematycznym PAN) od momentu jego utworzenia w 1948 r. W 1955 r. otrzymał stopień doktora nauk matematycznych na podstawie zespołu prac pod wspólnym tytułem „Nowe ujęcie rachunku operatorów”.  Tytuł profesora  zwyczajnego otrzymał w 1958 r. W 1959 r. zrezygnował z pracy na Uniwersytecie Warszawskim, zachowując etat w IM PAN.

W 1960 r. przeniósł się z Warszawy na Śląsk, gdzie odegrał istotną rolę w tworzeniu ośrodka matematycznego. W czasie pobytu na Śląsku w 1965 r. został członkiem korespondentem PAN, a w 1971 członkiem rzeczywistym. W okresie aktywności zawodowej pełnił też szereg funkcji: był kierownikiem Katedry Analizy Matematycznej w Uniwersytecie Wrocławskim (1953-1955), rzeczoznawcą Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej PAN (od 1953 r. do końca jej działania), członkiem Rady Naukowej IM PAN (1954-1987), członkiem Rady Naukowej Instytutu Fizyki PAN (1956-1987), członkiem Komitetu Nauk Matematycznych (od 1960 r.), kierownikiem Działu Analizy Matematycznej w IM PAN (od 1962 r.), kierownikiem Pracowni Matematycznej (następnie Oddziału IM) PAN (1966-1985), członkiem Rady Naukowej Uniwersytetu Śląskiego, członkiem Rady Naukowej Politechniki Śląskiej; członkiem komitetów redakcyjnych : Studia Mathematica i International Journal of Mathematics and Mathematical Sciences.

Zajmował się głównie analizą funkcjonalną, teorią dystrybucji, teorią zbieżności, a szczególnie operatorami. Był twórcą rachunku operatorowego operatora Mikusińskiego. Opublikował ponad 150 prac naukowych w czasopismach matematycznych w kraju i za granicą, a także 11 książek, które były tłumaczone na wiele języków. Są wśród nich: Rachunek operatorów, 1953 (20 wydań w 6 językach); Wstęp do analizy matematycznej, 1957; Teoria miary i całki Lebesgue'a, 1957 (z S. Hartmanem); Elementarna teoria dystrybucji, 1959 (z R. Sikorskim, wydana w 5 językach); Theory of distributions. The sequential approach, 1973 (z P. Antosikiem i R. Sikorskim); The Bochner Integral, 1978; O przyrządach optycznych osiowosymetrycznych, 1979 (z K. Skórnik); From Number to Integral, 1988 (z P. Mikusińskim).

W latach 1966-1985 prowadził w Katowicach seminarium środowiskowe o nazwie „Funkcje Uogólnione i Teoria Zbieżności”. Wypromował 8 doktorów matematyki, w tym 5 w czasie swojego pobytu na Śląsku.

Współpracował z wielu znanymi ośrodkami naukowymi na świecie. Był ekspertem UNESCO w Argentynie (1962), a także wizytującym profesorem na uniwersytetach w Niemczech (Aachen, 1961), Turcji (1963), USA (Pasadena, 1964; Gainesville 1968-1970; Santa Barbara, 1983; Orlando, 1987). Wielokrotnie był zapraszany do Związku Radzieckiego, Niemiec, Czechosłowacji, Węgier, Bułgarii, Jugosławii. Był także we Francji, Holandii, Szwajcarii, Izraelu, Kanadzie i Japonii. Był organizatorem i uczestnikiem wielu międzynarodowych zjazdów, konferencji, sympozjów.

Za wybitne osiągnięcia naukowe otrzymał wiele wyróżnień: nagroda PTM im. Banacha (1950); nagroda państwowa II stopnia (1953); tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu w Rostoku (1970); członek Serbskiej Akademii Nauki i Sztuki (1975); członek honorowy Polskiego Towarzystwa Matematycznego (1983); medal im. Sierpińskiego (1985). Poza tym otrzymał wiele odznaczeń państwowych, m.in. Krzyż Kawalerski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Jako ciekawostkę warto podać, iż Jego imieniem nazwano jedną z ulic w Katowicach.

Zmarł 27 lipca 1987 r. w Katowicach. Został pochowany na cmentarzu tamże.

Źródło:

• http://www.math.us.edu.pl/instytut/historia/mikusinski/mikusinski.html

Za wybitne osiągnięcia naukowe otrzymał wiele wyróżnień i odznaczeń, w tym:

• nagroda PTM im. Banacha (1950);
• nagroda państwowa II stopnia (1953);
• doctorat honoris causa Uniwersytetu w Rostoku (1970);
• członek Serbskiej Akademii Nauki i Sztuki (1975);
• członek honorowy Polskiego Towarzystwa Matematycznego (1983);
• medal im. Sierpińskiego (1985);
• Krzyż Kawalerski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Książki: 

1. Rachunek operatorów, 1953.
2. Wstęp do analizy matematycznej, 1957.
3. Teoria miary i całki Lebesgue'a, 1957 (z S. Hartmanem).
4. Elementarna teoria dystrybucji, 1959 (z R. Sikorskim).
5. Theory of distributions. The sequential approach, 1973 (z P. Antosikiem i R. Sikorskim).
6. The Bochner Integral, 1978.
7. O przyrządach optycznych osiowosymetrycznych, 1979 (z K. Skórnik).
8. From Number to Integral, 1988 (z P. Mikusińskim).

​Opracował: Zbigniew Suraj